Bi mặt làm đẹp huyền thoại của người Miến

Từ bảy ngày tuổi, người Myanmar bắt đầu được dùng một loại mỹ phẩm thiên nhiên đặc biệt: bột vỏ cây Thanaka.

[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]

Và những khuân mặt bôi Thanaka thành từng vệt tròn hay điệu đà hình vẽ trở nên một dấu ấn đặc biệt, một kết nối giữa con người, văn hóa và thiên nhiên.

Trước cửa khách sạn là một cái chợ chồm hổm. Nên mỗi sáng bước ra, xộc vào người là một tổ hợp các loại mùi thức ăn. Phía dưới chân là lớp nhớp nước thải bẩn. Nhưng có hề gì, những người đàn ông quấn longi - một loại váy dài vẫn vui vẻ hồn nhiên vừa khuân vác đồ đoàn vào chợ vừa thoải mái trò chuyện. Họ vác một thùng hàng đi, xong ghé lại cái bàn bán trầu, cô gái nhỏ từ tốn lấy lá trầu, phết vôi, bỏ vào chừng 5-6 loại nguyên liệu khác nhau gồm cau vụn, thuốc lá và những loại bột không rõ nguồn cội. Họ bốc miếng trầu, nhai nhóp nhép, một lát thì nhổ cái phẹt xuống đất, tạo ra những đốm đỏ loang lổ trên khắp hè...

“Không có loại kem dưỡng da nào tốt bằng Thanaka của họ”

Sáng sớm nhưng trời đã bắt đầu nóng. Bồ câu và quạ bay qua bay lại đầy trời. Rồi lũ chim mập ú ụ này tụ về, đậu dọc theo sợi dây điện. Sợi dây nối giữa hai bên đường chùng xuống khi chim về đậu càng nhiều. Quạ lại kêu inh ỏi tạo thành một quang cảnh có phần hỗn loạn. Nhưng có hề gì, một nhóm nhân lực bốc vác vừa ngơi việc tức khắc tụ lại, chơi... bắn nắp khoén. Họ túm cái váy rất thiện nghệ, sà xuống nền đất ẩm mốc, hồn nhiên chơi đùa. Nếu không có những dấu tích thời gian và những hình xăm trổ ẩn hiện trên người, sẽ quên mất đây là những dạng “anh chị” của bến chợ.

Bước vào nhà hàng Cyclo của chủ người Việt để ăn sáng, thấy cô quản lý tên Hiền miệng nói tay làm, còn bốn anh phục vụ người bản xứ thì đang túm lụm tán, chốc chốc Hiền lại quay lên, xổ một tràng chen lẫn tiếng Miến và tiếng Anh quát nạt gì đó, họ lại tản ra làm việc một cách hồn nhiên. Anh Cường, một quản lý của công ty đa quốc gia tại Yangon được cử từ Việt Nam sang, bảo: “Chuyện thường mà. Người cần lao ở đây vẫn quen nếp làm việc rất thư giãn, không vội và có phần thiếu phấn đấu. Họ đi làm mà bị bắt mặc quần dài và ngưng ăn trầu là khó lắm. Họ vào họp mà không lôi gói trà xanh lên men để ăn vặt là buồn lòng ngay...”.

Anh Cường đã qua Myanmar được hơn một năm và đang vật vã với một nhiệm vụ tưởng chừng bất khả thi: Gia tăng doanh số các nhãn hàng coi ngó cơ thể. “Trong niềm tin vững vàng của mọi người ở đây, kể cả... nhân viên bán hàng thì trên đời không có loại kem dưỡng da nào tốt bằng Thanaka huyền thoại của họ cả...”.
[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]
Cứ ngủ dậy là bôi

Truyền thuyết kể rằng có một hoàng hậu của vương quốc Burma thời xưa nhặt được một đoạn gỗ Thanaka, mài ra và bôi lên mặt. Rồi bà trở thành xinh đẹp ráo trọi, đến mức đức vua phải làm một bài thơ dài để ngợi ca sắc đẹp của... Thanaka và truyền cho tất tật nhân dân hăng hái sử dụng loại mỹ phẩm thiên nhiên này. Sau hơn 1.000 năm kể từ lời truyền dụ này thì mỗi sáng sớm, khi vừa ngủ dậy, người dân Myanmar đều lấy thanh gỗ Thanaka ra, mài với nước trên một phiến đá nhỏ, bôi lên mặt, lên tay, lên người. Vài phút sau, loại “kem” này sẽ khô lại và họ tung tăng ra khỏi nhà.

Mặc cho các bảng lăng xê ngoài trời, các chiến dịch tiếp thị rầm rộ của các nhãn hàng phương Tây thì những cửa hiệu bán Thanaka chất thành đống ngoài phố vẫn là tuyển lựa mặc định của việc làm đẹp của người dân xứ này. Một thanh Thanaka loại nhỏ có giá khoảng 5.000 đồng tiền Việt, đủ dùng một tuần, hà cớ gì phải dùng tới những lọ dưỡng da giá hàng trăm ngàn, vì đằng nào họ cũng chẳng bao giờ... trắng hồng như những cô người mẫu quảng cáo được.

Và cứ như thế, ở bất cứ đâu, bất cứ nơi nào ở Myanmar, cứ 10 phụ nữ thì sẽ có chín người đang bôi Thanaka đầy mặt một cách hết sức tự hào. Còn 10 đàn ông thì có bốn người quấn longi, ba người ăn trầu và một người bôi Thanaka. Một anh to cao, cơ bắp cuồn cuộn đang đứng bán xoài lắc trên phố với hai vệt Thanaka điệu đà hình chiếc lá giảng giải: “Nó giúp chống lại những năng lượng xấu và là một quà tặng của tổ tông để lại cho chúng tôi. Tôi tự hào lắm khi dùng Thanaka trên người”.

Trên mạng có muôn ngàn tài liệu nói về mối liên hệ giữa Thanaka và văn hóa của Myanmar. Nhưng hấp dẫn nhất chính là những lễ hội Thanaka trong ngày đầu năm của họ, nơi mà những thanh Thanaka tốt nhất được mọi người mang đến, cùng nhau mài, cùng nhau vẽ nên những mảng màu, hình trạng đẹp nhất trên gương mặt của nhau, để ai ai cũng hạnh phúc.

Quốc tế hóa bí quyết làm đẹp

Người Myanmar đương nhiên là… ngăm đen, khi mà thời tiết cả nửa năm trời luôn trong tình trạng nóng đổ lửa. Nhưng trong một ghi chép ít người biết đến về Myanmar của TS David Honegger, nhà sáng tập tổ chức St. Gallen của Thụy Điển, ông thấy một điều khác: “Khi tôi nhìn thấy làn da hoàn hảo của bà Aung San Suu Kyi, tôi thấy quá tiếc vì đã không biết đến loại mỹ phẩm bí mật mang tên Thanaka của vùng đất này. Nhưng cũng may là trễ còn hơn không, khi mà Thanaka có thể cứu vãn làn da của bất kỳ ai ở bất kỳ độ tuổi nào”. Và từ nhiều năm nay, David đã bắt đầu mang Thanaka - loại bột mài ra từ loại cây gỗ cùng tên của Myanmar về Thụy Sĩ với tham vọng quốc tế hóa bí quyết làm đẹp đã có hơn 1.000 năm tuổi này.

Từ Thanaka tới… bồ kết

Tôi chụp ảnh mình đang bôi Thanaka, để lên Facebook và hỏi: “Việt Nam mình có món nào hao hao vậy không?”. ngay lập tức, có rất nhiều câu giải đáp. TS Đăng Long, chuyên ngành công nghệ sinh học ở Mỹ, khẳng định ngay: bồ kết. Chị Huệ Đỗ - giám đốc điều hành Công ty Tara chuyên về mỹ phẩm tự nhiên thì kể một dọc dài: cám gạo, nghệ. Rồi nhiều người khác lại vào bổ sung những dược-mỹ phẩm tự nhiên khác của xứ mình: dầu mù u, mật ong chanh đào… Nhìn một danh sách toàn những thứ tưởng chỉ còn trong ký ức, chợt nghĩ về Thanaka, về phép màu mà loại mỹ phẩm tự nhiên này đang nắm giữ để làm nền tảng cho văn hóa bản địa phát triển, cho một nhịp mang thứ đặc trưng này đi xa hơn và cho một niềm tự hào của người dân Myanmar.
[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]